Lalki z najdalszych zakątków świata zawitają do Gostynia. Zapraszamy na wystawę

Muzeum w Gostyniu serdecznie zaprasza do obejrzenia nowej ekspozycji w sali wystaw czasowych – „Lalki świata” ze zbiorów Muzeum Lalek w Pilźnie k. Tarnowa. Wystawa będzie czynna od 8 czerwca do 31 sierpnia 2020 roku. Na ekspozycji znajdują się lalki z różnych kontynentów i krajów świata.

W większości wypadków lalki są odziane w stroje regionalne, charakterystyczne dla danego kraju lub regionu. Feeria kolorów, w których wykonane są stroje lalek jest niepoliczalna, a jakże piękna. Niektóre pokazują, czym się ludzie zajmują na co dzień, jak się bawią. Poprzez lalki udokumentowana jest codzienność ludzi żyjących w reprezentowanych lalkami krajach, ich preferencje estetyczne.

Przywykliśmy do tego, że lalka to najczęściej plastik, czasami porcelana z ruchomymi kończynami i zamykanymi oczami. Na wystawie można zobaczyć lalki wykonywane także z innych tworzyw: liście kukurydzy (Węgry), skóra (Tunezja), kości (Chiny), drewno (Niemcy), papier i filc (Włochy), ceramika (Peru), tkanina (Polska, Niemcy). Niektóre z nich są tak piękne że pełnią oprócz roli dokumentacyjnej również rolę dekoracyjną. Ale ponad wszystko edukują, wzbudzając określony rodzaj emocji, oby jak najwięcej pozytywnych.

Lalka jest przedmiotem tak starym jak ludzkość. Pełniła w życiu ludzi różnorakie funkcje. Z zachowanych obiektów wykopaliskowych datowanych na 22000 do 4000 lat przed Chrystusem, wynika, że w tamtym czasie najczęściej kojarzone były z kultem urodzaju i płodności (np. Wenus z Willendorfuw Europie czy dogu w Japonii). A to znaczyć może tylko tyle, że dobre zbiory, liczne i zdrowe potomstwo, stanowiło podstawę przetrwania rodów, plemion, klanów. To z kolei nasuwa przypuszczenie, że istoty ludzkie nie do końca zawierzały sobie. W sytuacjach, mówiąc dzisiejszym językiem, kryzysowych, stresujących, szukały sposobu na zjednanie sobie niezrozumiałych i nieokiełznanych sił przyrody. Czyli, krótko mówiąc, przypisywano im moc magiczną.

W regionach świata, gdzie wykształciła się kultura monoteistyczna lalki pełniły zasadniczo funkcję ilustracyjną, dokumentacyjną. Natomiast w regionach świata, gdzie panował politeizm „zastosowanie” lalki miało zgoła inny charakter. Poprzez wyobrażenia bogów, duchów, bóstw, demonów, usiłowano nawiązywać z nimi kontakt, by uzyskać ich przychylność lub je wystraszyć, odegnać od człowieka, dzieci, zwierząt, pól uprawnych i siedzib ludzkich.

Odpowiednio przetworzona wizja czegoś, czego skutków działania się doświadcza, stanowiła wyobrażenie tajemniczych sił natury, od których żyjący wtedy człowiek był zależny. Najczęściej lalki wyobrażające człowieka wiązały się z dobrem, natomiast lalki chimer, potworów, fantastycznych zwierząt i zdeformowanych sylwetek ludzkich, kojarzone były ze złem i właśnie te wyobrażenia, kogoś, czegoś, tajemniczych bóstw, demonów, utrwalone w formie plastycznej, przestrzennej lub płaskiej w dowolnym tworzywie nazwać można lalką.

Służyły do różnych celów, magicznych, obrzędowych, kultowych, były talizmanami, fetyszami, ale również informowały o statusie posiadacza. Właśnie tym, lepiej sytuowanym mecenasom (dziś sponsorom), których w miarę upływu czasu i rozwoju społeczeństw przybywało, zawdzięczamy najprawdziwsze dzieła sztuki i rzemieślniczego kunsztu, prawdziwe rarytasy. Były dokumentami swego czasu.

Dziś lalki ilustrują literaturę, kłują satyrą lub komentują aktualne wydarzenia w kraju. Najmłodszych uczą przeszłości, młodym przypominają to, co przemija na ich oczach, a mocno dorosłym przywołują wspomnienia młodości i autentyczne wzruszenie. Bo przecież świat lalek, pomimo, że zapomniany i niedoceniany, w każdym z nas, bez względu na płeć, pozostawił jakiś ślad. Budzą też wiele kontrowersji.

Reasumując, jeżeli lalki, fetysze, wróżby nie przynoszą szkody innym, to należy to uszanować i nie zawracać sobie i innym głowy wydumanymi argumentami o ich szkodliwości. Jeżeli przekonanie o ich pozytywnej mocy ma nas uczynić lepszymi, tym lepiej dla nas.
Prezentowana wystawa skonstruowana ze zbiorów Muzeum Lalek w Pilźnie jest najlepszym przykładem roli lalki w życiu współczesnego człowieka.

Foto/Fotolia