Ryzyka wystąpienia przemocy - czyli o czym rozmawiano w Borku Wlkp.

Przemoc w rodzinie, to ciągle częste zjawisko na terenie powiatu gostyńskiego. Charakteryzuje się tym, że jest intencjonalna, zamierzona i ma na celu kontrolowanie, podporządkowanie ofiary. Siły są nierównomierne – ofiara jest słabsza, a sprawca silniejszy. Przemoc narusza prawa i dobra osobiste – sprawca narusza podstawowe prawa ofiary, takie jak prawo do nietykalności fizycznej, godności, szacunku itd. Powoduje cierpienie i ból – sprawca naraża zdrowie i życie ofiary na poważne szkody, a doświadczanie bólu i cierpienia sprawia, ze ofiara ma mniejsza zdolność do samoobrony.
 

Podstawowe czynniki ryzyka wystąpienia przemocy w rodzinie:

• 1. Izolacja społeczna – społeczne zamknięcie się rodziny lub znaczne ograniczenie jej kontaktów społecznych. Obecnie dodatkowo wzmocniona ponad rocznymi obostrzeniami w związku z pandemią.
• 2. Długotrwały stres społeczno – ekonomiczny – np. wywołany przez nieodpowiednie warunki mieszkaniowe, niski dochód, bezrobocie, praca o niskim prestiżu społecznym.
• 3. Doświadczanie przez rodziców przemocy w dzieciństwie.
• 4. Zaburzone relacje małżeńskie i rodzinne – liczne konflikty małżeńskie i rodzinne.
• 5. Niedojrzałość emocjonalna, młody wiek rodziców.
• 6. Znacząca lub całkowita zmiana stylu funkcjonowania – np. w związku ze śmiercią współmałżonka,
• rozwodem, utratą pracy, kilkunastodniowymi wyjazdami do pracy, wypadkiem lub chorobą w rodzinie.
• 7. Niewłaściwe interakcje z dzieckiem – dziecko i jego zachowanie postrzegane jest jako stresujące, trudne lub postrzegane negatywnie jako niegrzeczne, niedobre, złośliwe.
• 8. Niska akceptacja roli rodzicielskiej oraz niski poziom kompetencji rodzicielskich.
• 9. Nierealne postrzeganie i nierealne oczekiwania wobec dziecka – oczekiwania przekraczają zazwyczaj wiek dziecka.
• 10. Pewne cechy dziecka oraz historia jego rozwoju – dziecko niechciane, trudności w okresie ciąży, przedwczesne urodzenie, dziecko któreś z kolei, rozczarowanie, co do płci, upośledzenie umysłowe, choroby fizyczne lub psychiczne dziecka, dziecko z poprzedniego związku.
• 11. Pewne cechy osobowościowe i problemy psychologiczne rodziców – niski poziom tolerancji na frustrację, podwyższony poziom pobudzenia w sytuacjach stresowych, surowe, karzące postawy wobec dzieci, cechy osobowości autorytarnej, zaburzenia psychiczne.
• 12. Zaburzenia wczesnych kontaktów z dzieckiem – jeśli z różnych przyczyn wczesne zawiązywanie kontaktów zostanie zakłócone, to wzrasta ryzyko zaniedbywania dziecka i nadużyć emocjonalnych wobec niego.
• 13. Zaburzenia komunikacji interpersonalnej – brak lub nieumiejętne werbalizowanie swoich potrzeb i stanów emocjonalnych.
• 14. Problemy uzależnieniowe – nadużywanie alkoholu, narkotyków.
• 15. Czynniki strukturalne – np. wielodzietność rodzin.

Należy zawsze pamiętać, że NIC NIE USPRAWIEDLIWIA PRZEMOCY i to tylko intencją sprawcy jest tworzenie poczucia winy i odpowiedzialności za przemoc u ofiary. Fakt przemocy należy zawsze zgłaszać odpowiednim instytucjom, nie należy się wstydzić, bo ukrywanie tego problemu powoduje poczucie bezkarności sprawcy, a to wzmaga jego agresję.

Członkowie Zespołu Interdyscyplinarnego w Borku Wlkp. i pracownicy Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Borku Wlkp. uczestniczyli w szkoleniu zorganizowanym przez Fundację „Fabryka pomysłów”, Stowarzyszeniem „DZIECKO”, we współpracy z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Gostyniu i Miejsko-Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Borku Wlkp., oraz z Urzędem Miejskim w Borku Wlkp. Było ono poświęcone rozpoznawaniu sygnałów i objawów przemocy domowej, diagnozowaniu zagrożeń w środowisku rodzinnym, szacowaniu poziomu zagrożenia życia lub zdrowia osób doświadczających przemocy. Omawiano też wprowadzone od niedawna nowe sposoby oddziaływania na sprawców przemocy.

Specjaliści: pracownicy socjalni, policjanci, pedagodzy, asystenci rodzin, kuratorzy, pielęgniarki - czasie kilkugodzinnych zajęć scharakteryzowali różne przejawy zjawiska przemocy w rodzinie oraz omówili, kto i w jakim zakresie ma obowiązek jej przeciwdziałać. Prowadzący nieodpłatnie to szkolenie specjalista pomocy psychologicznej i interwencji kryzysowej z certyfikatem „Niebieskiej Linii” omówił też szczegółowo m.in. zasady przydatne przy diagnozowaniu przemocy w rodzinie, a zwłaszcza wobec dzieci. Wskazano, że dużą pomocą w tym względzie jest narzędzie: „Kwestionariusze oceny ryzyka przemocy w rodzinie i algorytmy postępowania w przypadku podejrzenia przemocy w rodzinie”. Przedstawiono wskazówki dotyczące korzystania z tego narzędzia przez policję, oświatę, ochronę zdrowia i pomoc społeczną. Dodatkowo ważnymi okazały się praktyczne wskazówki w oparciu o doświadczenia poszczególnych służb.

Omówiono też wiele zmian prawnych, które znacząco ułatwiły oddziaływanie na osoby krzywdzące członków swoich rodzin. Zwrócono też uwagę na sposoby rozmawiania z osobami podejrzewanymi o stosowanie przemocy wobec najbliższych, m.in. w oparciu o komunikat FUKOZ (z treningu zastępowania agresji TZA ART) i rozmowę motywującą do zmiany zachowań (w oparciu o metodę skoncentrowaną na rozwiązaniach).

Jedna z uczestniczek, podsumowując szkolenie stwierdziła: - To spotkanie pokazało, w jakim przerażającym świecie żyje osoba krzywdzona, a zwłaszcza dziecko. Ten świat i to, czego osoby krzywdzone doświadczają oraz jak to przeżywają, jest straszny! Musimy być bardzo wrażliwi na wszelkie sygnały mogące świadczyć o przemocy i zawsze mieć odwagę zareagować.

Organizatorzy przypominają, że we wszystkich gminach powiatu gostyńskiego działają zespoły interdyscyplinarne. Ich zadaniem jest przede wszystkim, w ramach procedury „Niebieskie Karty”, opracowanie i realizacja planów pomocy w indywidualnych przypadkach wystąpienia przemocy w rodzinie.

Jeżeli doznajesz przemocy lub jesteś jej świadkiem, jeżeli wiesz, że ktoś krzywdzi dzieci, powiadom Policję, Ośrodek Pomocy Społecznej w Twojej gminie lub PCPR.

Każdy pracownik pomocy społecznej, policji, ale też oświaty, czy ochrony zdrowia, w przypadku podejrzenia stosowania przemocy w konkretnej rodzinie ma obowiązek wszczęcia procedury „Niebieskie Karty”.