Opaska uciskowa została zaprojektowana specjalnie do tamowania silnych krwotoków, przy których klasyczny sterylny opatrunek mógłby okazać się niewystarczający. Jest ona wręcz niezastąpiona podczas udzielania pierwszej pomocy. Mechanizm opaski uciskowej oparty jest na dociśnięciu tętnicy do kości, dzięki czemu zamykane jest jej światło. Prawidłowo założona opaska uciskowa umożliwia zapewnienie poszkodowanej osobie ochrony przez hipowolemicznym wstrząsem. Zanim jednak ją wykorzystamy, powinniśmy zapoznać się z tym, kiedy można zakładać opaskę uciskową, a kiedy jest to zabronione.
Niegdyś opaska uciskowa wykorzystywana była przede wszystkim przez wojsko i w ratownictwie – stosowano ją w celu tamowania masywnych krwotoków. Obecnie taki element należy do wyposażenia zarówno apteczek, jak i placówek medycznych. Może ona być przy tym użyta nie tylko do zatamowania krwotoku, ale również do usztywniania kończyny w okolicy stawów, a także podtrzymywania sterylnego pierwotnego opatrunku.
Wskazaniem do założenia opaski uciskowej jest wystąpienie silnego krwawienia lub krwotoku. Sygnałem wskazującym na krwawienie z kończyn, które zagraża życiu, jest pulsująca krew wyciekająca z rany bądź duża ilość krwi wypływająca z rany, która zbiera się wokół poszkodowanej osoby. Opaska uciskowa powinna zostać również założona, jeśli prawidłowo założone gazy i opatrunki uciskowe – pomimo ucisku – wciąż przesiąkają krwią. Oprócz tego, wskazaniem do użycia takiej opaski jest amputacja urazowej kończyny lub zauważalne objawy wstrząsu, kiedy z ran ucieka krew.
Opaski uciskowe są najczęściej wykorzystywane podczas sytuacji, takich jak masowe wypadki – wtedy należy udzielić pomocy jak największej liczbie osób poszkodowanych w jak najkrótszym czasie. Oprócz tego, używa się jej przy urazowych amputacjach kończyn i zmiażdżeniu połączonym z silnym krwotokiem. Stazy taktyczne wykorzystywane są również w sytuacji, gdy nie ma możliwości zatamowania krwawienia innymi metodami, takimi jak unoszenie kończyny do góry, uciskanie krwawiącego miejsca bądź użycie opatrunku uciskowego.
Stazy taktyczne dostępne są w hurtowni medycznej Eplaster: https://eplaster.pl/pl/c/Stazy-opaski-uciskowe/277.
Opaski uciskowe nie mogą zostać jednak wykorzystane w każdym przypadku. Wśród przeciwwskazań do ich użycia wymienia się umiejscowienie rany poza kończynami, a także jej położenie w miejscach, które są trudno dostępne – to m.in. pachy czy pachwiny. Ponadto, opaska uciskowa nie powinna być wykorzystana, jeśli u osoby poszkodowanej występuje krwotok o charakterze umiarkowanym, który można zatamować przy pomocy uciskowego opatrunku.
Udzielenie pierwszej pomocy osobie poszkodowanej należy do naszych obowiązków – przed przystąpieniem do jej wykonywania należy się jednak upewnić, że nic nie grozi ani nam, ani osobom dookoła. Powinniśmy również zabezpieczyć dłonie oraz twarz przed kontaktem z krwią i dopiero wtedy przystąpić do dalszych czynności. Poniżej przedstawiamy, jak prawidłowo założyć opaskę uciskową.
Jeśli jest taka możliwość, zranioną kończynę należy unieść do góry. Wskazane jest także umieszczenie jałowej gazy, ligniny bądź innego czystego, miękkiego materiały przed założeniem opaski. Co ważne, nie powinniśmy używać waty – jej fragmenty mogą się dostać do rany! Powinniśmy się też upewnić, że w kieszeniach ubrań poszkodowanej osoby nie ma jakichkolwiek przedmiotów.
Opaska uciskowa powinna być założona około 5 centymetrów poniżej krwawiącego miejsca. Należy ją kilkukrotnie owinąć i mocno zacisnąć. Musimy przy tym pamiętać, że opaski nie można zakładać poniżej łokcia czy kolana – tętnica nie będzie wtedy właściwie przyciśnięta do kości, przez co opaska nie spełni swojej funkcji! Wskazane jest zaciśnięcie jej w miejscu powyżej połowy ramienia i powyżej połowy uda.
Po założeniu opaski uciskowej konieczne jest sprawdzenie, czy materiał opatrunkowy dokładnie przylega do ciała. Jeśli opaska jest założona zbyt luźno, nie zatamuje ona krwawienia – konieczne będzie jej ponowne owinięcie wokół krwawiącego miejsca i ściśnięcie przy pomocy zapinki. W niektórych przypadkach może okazać się, że niezbędne jest założenie drugiej opaski uciskowej.
Ustanie krwotoku wskazuje na poprawne założenie opaski uciskowej. Należy przy tym pamiętać, że powinien ją ściągnąć lekarz.
