Rok 2025 zapowiada się jako przełomowy dla polskiego systemu edukacyjnego. Zmiany obejmą nie tylko uczniów i nauczycieli, ale także same placówki edukacyjne, stając się jednymi z najważniejszych inicjatyw ostatnich lat w tym sektorze. Ich celem jest uczynienie naszego systemu oświaty bardziej nowoczesnym, sprawiedliwym i dopasowanym do potrzeb XXI wieku. Wśród zapowiedzianych zmian znajdują się m.in. poprawa jakości nauczania, ułatwienie dostępu do edukacji czy zapewnienie lepszych warunków pracy nauczycieli. Szczególną uwagę poświęcono rozwijaniu kształcenia zawodowego, edukacji włączającej oraz wykorzystaniu funduszy unijnych.
Zdecydowanie najważniejszym aspektem reformy jest poprawa sytuacji zawodowej nauczycieli. W 2025 roku rząd zapowiada 5-procentowy wzrost wynagrodzeń, co jednak – przy rosnącej inflacji – nie zadowala przedstawicieli tej grupy zawodowej. Ale to nie koniec zmian, bo związki zawodowe mają swoje plany na przyszłość i m.in. zależy im, by pensje nauczycieli rosły w ścisłym związku z przeciętnym wynagrodzeniem w kraju. W teorii to mogłoby oznaczać pensje wyższe nawet o 4 tys. zł, jeśli uwzględni się rozwój sytuacji gospodarczej.
Gdyby projekt został przyjęty, pensje nauczycieli mogą wzrosnąć znacząco, w zależności od stopnia awansu zawodowego. Na razie czekamy na decyzję, ale z pewnością dla wielu nauczycieli to szansa na poprawę warunków życia. Oprócz podwyżek nauczyciele zyskają także dodatkowe uprawnienia, w tym rozszerzenie prawa do nagrody jubileuszowej po 45 latach pracy, wydłużenie okresu uprawnień do świadczeń kompensacyjnych o kolejne 10 lat, ujednolicenie zasad przyznawania odpraw emerytalnych czy lepsze wynagrodzenia za doraźne zastępstwa.
Od 1 września 2025 roku uczniowie będą musieli zmierzyć się z kilkoma nowościami, które przygotować mają ich na wyzwania przyszłości. Przede wszystkim, w szkołach pojawić ma się nowy przedmiot – edukacja zdrowotna, który zastąpi dotychczasowy WDŻ (wychowanie do życia w rodzinie). Jego zadaniem będzie edukacja zwiększająca świadomość w zakresie tematyki zdrowia fizycznego i psychicznego, profilaktyki uzależnień, zdrowia społecznego i środowiskowego, a także aktywności fizycznej i zdrowego odżywiania.
Z kolei w szkołach ponadpodstawowych „Historię i teraźniejszość” (HiT) zastąpi edukacja obywatelska, przygotowująca do aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, podejmowania świadomych decyzji politycznych, społecznych i etycznych. Zajęcia będą wprowadzone w klasach II branżowych szkół pierwszego stopnia oraz w liceach i technikach. W następnych latach przedmiot ten obejmie też starsze klasy tych szkół.
Kształcenie zawodowe to jeden z najważniejszych filarów reform. W 2025 roku rząd chce zadbać o to, by uczniowie kończący szkoły byli lepiej przygotowani do wyzwań dynamicznie zmieniającego się rynku pracy. Oferta edukacyjna ma być bardziej elastyczna i odpowiadać na potrzeby współczesnej gospodarki, tak by uczniowie mogli zdobywać umiejętności, które obecnie są szczególnie wartościowe. Priorytetowe staną się zawody związane z zieloną gospodarką, odnawialnymi źródłami energii, czy rozwijającą się branżą IT, jakie dynamicznie rozwijają się w Polsce i na świecie.
Zmiany obejmują również bardziej swobodny dobór metod nauczania, co da nauczycielom i uczniom większą swobodę w doborze technik naukowych i dostęp do nowocześniejszego sprzętu. Ponadto w ramach reformy przewiduje się inwestycje w nowoczesne technologie, które pozwolą na lepszą praktyczną naukę zawodu, a co za tym idzie – lepsze przygotowanie do pracy w zawodach przyszłości.
W 2025 roku nauczyciele będą mogli liczyć na większe wsparcie ze strony MEN, które chce ułatwić im codzienną pracę. Planowane jest wprowadzenie nowoczesnych narzędzi edukacyjnych oraz materiałów dydaktycznych, które mają pomóc w skuteczniejszym i ciekawszym prowadzeniu zajęć. Duży nacisk położono na rozwój kompetencji cyfrowych, które okazały się niezwykle ważne podczas pandemii, kiedy lekcje musiały być prowadzone zdalnie. Nowe rozwiązania mają ułatwić korzystanie z technologii w edukacji i sprawić, że będzie ona bardziej dostępna.
Ministerstwo zapowiada także rozwój badań edukacyjnych, które pomogą lepiej dostosować metody nauczania do potrzeb współczesnych uczniów. Dzięki temu programy edukacyjne mają stać się aktualniejsze i bardziej praktyczne. Dodatkowo nauczyciele mogą liczyć na uproszczenie ścieżki awansu zawodowego, co ma być dla nich motywacją do dalszego doskonalenia swoich umiejętności i metod pracy.
Jeden z ważniejszych aspektów reformy to edukacja włączająca, której celem jest zapewnienie wszystkim uczniom równych szans w dostępie do edukacji, bez względu na ich pochodzenie, niepełnosprawność czy inne trudności. W styczniu 2025 roku ogłoszono nabór ekspertów, którzy będą oceniać wnioski w tej dziedzinie. Przygotowane zostaną konkretne projekty pomocowe dla dzieci z różnych grup. Przewidziano też większe zaangażowanie nauczycieli w tworzenie indywidualnych planów edukacyjnych, ułatwiających dzieciom radzenie sobie w szkolnej codzienności.
Dofinansowanie z Funduszy Europejskich to rewelacyjna okazja, aby pomóc szkołom w poprawie infrastruktury i metod nauczania, dostosowując je do potrzeb dzieci z różnymi trudnościami. Celem wprowadzenia edukacji włączającej jest również usuwanie przeszkód w dostępie do edukacji, zwłaszcza w słabiej rozwiniętych rejonach Polski.
W 2025 roku planowane są również, wzbudzające niemałe emocje, poważne zmiany w systemie oceniania uczniów. MEN planuje dostosować sposób opiniowania, wprowadzając większą elastyczność w stosunku do ocen cyfrowych i opisowych. Mówi się o tym, by niektóre przedmioty były oceniane bardziej szczegółowo, inne zaś w formie opisowej, stwarzając szansę na docenianie nie tylko wyników, ale i wysiłku ucznia oraz czynionych postępów w nauce.
Zmianie ulec mają też zasady dotyczące kwestii obecności uczniów na zajęciach. Zgodnie z nowymi przepisami wysoka liczba nieusprawiedliwionych nieobecności ma poważnie wpływać na ocenę semestralną i możliwość awansu do kolejnej klasy. Reforma obejmuje również zmiany w systemie egzaminacyjnym, w tym maturze i egzaminie ósmoklasisty, które od 2025 roku będą oparte na nowej podstawie programowej. Najważniejszą z nich będzie uproszczenie zasad przeprowadzania matur i egzaminu ósmoklasisty.
