Przemoc w dzieciństwie wpływa na nasze dorosłe życie

Dla wielu osób dzieciństwo nie wiąże się z radosnymi, pełnymi beztroski wspomnieniami. Wręcz przeciwnie - to czas, w którym doświadczały cierpienia, przemocy i zaniedbania. Choć te doświadczenia wydają się odległe, ich echo często rozbrzmiewa w dorosłym życiu, wpływając na emocje, relacje i zdrowie. Jakie są skutki przemocy w dzieciństwie i co można zrobić, by odzyskać kontrolę nad swoim życiem?

Czym jest przemoc i jak się objawia?

Przemoc to celowe działanie wymierzone przeciwko drugiej osobie, naruszające jej prawa, godność lub bezpieczeństwo. Może przybierać różne formy - nie zawsze musi pozostawiać ślady na ciele, by zostawić trwałe rany.

Wśród rodzajów przemocy wyróżnia się: 

• Przemoc fizyczną - bicie, szarpanie, popychanie, duszenie, rzucanie przedmiotami - wszelkie działania naruszające nietykalność cielesną.

• Przemoc psychiczną - obrażanie, manipulację, poniżanie, ignorowanie, groźby, izolowanie dziecka od bliskich. Często towarzyszy jej tzw. gaslighting, czyli wmawianie ofierze, że jej emocje czy wspomnienia są nieprawdziwe.

• Przemoc seksualna - obejmuje molestowanie, wykorzystywanie, a także zmuszanie do oglądania treści seksualnych.

• Przemoc ekonomiczna - odbieranie środków do życia, wykorzystywanie dziecka do zarabiania pieniędzy, brak zapewnienia podstawowych potrzeb (jedzenia, ubrań, edukacji).

• Zaniedbanie - brak troski, niewywiązywanie się z podstawowych obowiązków opiekuńczych, ignorowanie potrzeb emocjonalnych i fizycznych dziecka.

Długofalowe skutki przemocy z dzieciństwa

Doświadczenie przemocy w okresie dzieciństwa niesie ze sobą poważne konsekwencje, które mogą ujawnić się w każdej dziedzinie dorosłego życia - od zdrowia po relacje społeczne.

Psychiczne następstwa mogą obejmować:

• przewlekły lęk, depresję, zaburzenia osobowości,

• trudności w wyrażaniu i rozumieniu emocji,

• niską samoocenę i wewnętrzny krytycyzm,

• uzależnienia (alkohol, narkotyki, jedzenie, praca),

• nadmierne poczucie winy i wstydu,

• zaburzenia odżywiania i snu.

Skutki fizyczne:

• choroby psychosomatyczne (np. bóle głowy, problemy z sercem, zaburzenia trawienia),

• osłabiony układ odpornościowy,

• chroniczne zmęczenie,

• krótsza długość życia.

W relacjach społecznych:

• trudności z nawiązywaniem i utrzymywaniem bliskości,

• powielanie szkodliwych wzorców z dzieciństwa,

• nadmierna zależność od innych lub całkowite wycofanie,

• nieumiejętność stawiania granic lub nadmierna kontrola.

Jak zacząć uzdrawianie?

Choć droga do uwolnienia się spod wpływu traumatycznego dzieciństwa bywa trudna, nie jest niemożliwa. Oto kilka kroków, które mogą pomóc w procesie zdrowienia:

• Psychoterapia - to najskuteczniejsze narzędzie do pracy z traumą. Szczególnie zalecane są terapie w nurcie poznawczo-behawioralnym, psychodynamicznym oraz EMDR, które pozwalają zmierzyć się z przeszłością bez jej powtarzania.

• Farmakoterapia - w niektórych przypadkach, zwłaszcza przy współwystępowaniu depresji lub zaburzeń lękowych, pomocne może być tymczasowe wsparcie farmakologiczne pod opieką psychiatry.

• Wyrażanie emocji - pisanie dziennika, tworzenie sztuki, taniec, śpiew czy inne formy ekspresji emocjonalnej pomagają w uwolnieniu napięcia i budowaniu kontaktu z samym sobą.

• Praca z ciałem - ćwiczenia oddechowe, masaże, joga czy medytacja pomogą regulować układ nerwowy i przywracać poczucie bezpieczeństwa w ciele.

• Wsparcie społeczne - otaczanie się empatycznymi osobami, dołączenie do grup wsparcia lub rozmawianie z bliskimi, którzy nie oceniają, lecz słuchają - to nieocenione zasoby w procesie zdrowienia.

Podsumowanie

Doświadczenia przemocy z dzieciństwa mogą wpływać na całe życie, ale nie muszą go determinować. Każdy ma prawo do odzyskania spokoju, godności i poczucia wartości. Najważniejsze to nie bagatelizować przeszłości i nie bać się szukać pomocy. Uleczenie ran z dzieciństwa to choć czasem długi i bolesny proces, prowadzi do większej wolności i pełniejszego życia.