To nie ludzie są winni że kalkulują, to system nie daje im szansy, by uczciwość się opłacała

Legalna praca czy spokojne życie na świadczeniach? Dla wielu osób wybór nie jest tak oczywisty, jak mogłoby się wydawać. W czasach rosnących kosztów życia i sztywnej siatki pomocy społecznej coraz częściej pada pytanie: czy w Polsce opłaca się jeszcze pracować, jeśli ma się do dyspozycji zestaw świadczeń, dodatków i wsparcia z różnych instytucji?

Po publikacji artykułu „Gostyń bez pracy? 1600 bezrobotnych i kilkadziesiąt ofert. Co się nie zgadza?”, na naszym Facebooku wybuchła ożywiona dyskusja. Oprócz komentarzy o niskich stawkach, śmieciówkach i braku odpowiedzi na CV, pojawił się jeszcze jeden, dużo trudniejszy temat – czy system świadczeń społecznych w Polsce nie zniechęca do podejmowania legalnej pracy?

W marcu Powiatowy Urząd Pracy w Gostyniu odnotował 1622 osoby bezrobotne. Równocześnie wpłynęły 133 oferty zatrudnienia. Spośród osób pozostających bez pracy, dużą grupę stanowią kobiety, osoby przed trzydziestką oraz długotrwale bezrobotni – a więc ci, którzy często są beneficjentami różnych form wsparcia.

I choć statystyki mówią o „niedopasowaniu kompetencji do ofert”, komentarze czytelników pokazują inną perspektywę – dla niektórych praca po prostu przestaje być finansowo opłacalna, zwłaszcza jeśli wiąże się z utratą świadczeń.

- 1600 bezrobotnych, a większości z nich pewnie nie chce się pracować. - skomentowała Paulina pod artykułem "Gostyń bez pracy? 1600 bezrobotnych i kilkadziesiąt ofert. Co się nie zgadza?"
-  Może to kwestia 💰? Ludzie chcą pracować, ale nie za stawki, jakie oferują pracodawcy.” - przekonywał Tomasz

Od 1 stycznia 2025 r. minimalne wynagrodzenie przy umowie o pracę wynosi 4666 zł brutto, co daje około 3 511 zł netto miesięcznie (przy standardowych kosztach uzyskania przychodu i bez ulg). Dla porównania, osoba bez zatrudnienia, w zależności od sytuacji  może korzystać z świadczenia wychowawczego 800+ (1600 zł miesięcznie przy dwójce dzieci), zasiłku dla bezrobotnych – podstawowy to obecnie 1662 zł ( 1512,42 netto) przez pierwsze 90 dni, a także dodatków mieszkaniowych i celowych (ustalanych przez gminę), pomocy żywnościowej, zniżek lokalnych i świadczeń z MOPS, czy darmowego ubezpieczenia zdrowotnego w ramach rejestracji w PUP.

To powoduje, że różnica między łącznymi świadczeniami społecznymi, a dochodem z pracy może być zbyt mała, by motywować do zatrudnienia, zwłaszcza jeśli praca wiąże się z dodatkowymi kosztami – jak dojazd, opieka nad dziećmi czy wyższe rachunki wynikające z utraty zniżek socjalnych.

Efekt? Osoba, która zaczyna legalnie pracować, na początku miesiąca widzi mniej pieniędzy na koncie niż wtedy, gdy była bezrobotna. Takie zderzenie z rzeczywistością zniechęca  zwłaszcza tych, którzy nie mają wsparcia bliskich ani oszczędności na start. Ten problem dotyczy również kobiet powracających na rynek pracy po urlopach macierzyńskich, osób samotnie wychowujących dzieci, a także mieszkańców wsi, gdzie koszty dojazdu do miasta zjadają sporą część pensji.

- To, że ludzie nie chcą pracować, to jedno, ale to, że państwo ich do tego zniechęca, to drugie. - uważa inny Tomasz, który również brał udział w dyskusji pod artykułem "Gostyń bez pracy? 1600 bezrobotnych i kilkadziesiąt ofert. Co się nie zgadza?"

Eksperci nazywają to pułapką świadczeń. To sytuacja, w której dochód z pracy powoduje utratę różnych form wsparcia, a przez to obniżenie łącznych środków do dyspozycji gospodarstwa domowego. I choć celem systemu jest  pomaganie osobom w trudnej sytuacji, w praktyce może on czasem utrudniać powrót na rynek pracy.

Dlatego nie powinno się krytykować osób korzystających z pomocy – to ich prawo. Ale komentarze mieszkańców jasno pokazują, że konieczna jest debata o systemowych rozwiązaniach. Chodzi m.in. o elastyczne systemy wygaszania świadczeń, które nie karzą za powrót do pracy, dodatkowe zachęty finansowe na start (np. bon na paliwo, zniżki na opiekę nad dziećmi), uproszczenie składek dla mikroprzedsiębiorców i samozatrudnionych.

Podsumowując. Bez względu na sympatie polityczne czy życiowe wybory, jedno jest pewne -  praca nie może być finansową karą, a pomoc społeczna  komfortową alternatywą bez perspektywy wyjścia. System powinien chronić najsłabszych, ale też nagradzać tych, którzy chcą stanąć na nogi. Bo to nie ludzie są winni, że kalkulują – to system nie daje im szansy, by uczciwość zwyczajnie się opłacała.

 

[ZT]78158[/ZT]

[ZT]78155[/ZT]

[ZT]78152[/ZT]

[ALERT]1744355566861[/ALERT]