Metan w przemyśle - szanse i zagrożenia

Choć o metanie mówi się często w kontekście emisji gazów cieplarnianych, ten niepozorny związek chemiczny ma również ogromny potencjał energetyczny. Właściwie zagospodarowany potrafi zasilić elektrownie, ciepłownie, a nawet fabryki, przynosząc wymierne korzyści ekonomiczne i środowiskowe. Jednak niedoceniony i źle kontrolowany, staje się jednym z najgroźniejszych przeciwników w walce o klimat i bezpieczeństwo pracy w przemyśle.
 

Czym jest metan i dlaczego jest tak ważny?

Metan (CH4) to główny składnik gazu ziemnego, powstający w wyniku rozkładu materii organicznej. Występuje naturalnie w kopalniach, na składowiskach odpadów, w gospodarstwach rolnych i podczas wydobycia paliw kopalnych. W przemyśle wydobywczym jest zarówno problemem, jak i szansą. Jego emisja wymaga kontroli, ale jego energia może być wykorzystana jako tanie i ekologiczne paliwo.

W ostatnich latach rośnie zainteresowanie wykorzystaniem metanu jako surowca energetycznego. Polskie spółki działające w sektorach związanych z energetyką i surowcami wprowadzają technologie, które wychwytują metan z kopalń i przetwarzają go na energię cieplną lub elektryczną. To nie tylko sposób na ograniczenie emisji, ale też realna poprawa bezpieczeństwa górników i efektywności zakładów przemysłowych.

Szanse gospodarcze i środowiskowe - wykorzystanie metanu zamiast jego emisji

Metan posiada ogromną wartość opałową. Spalanie metanu daje znaczne ilości energii przy relatywnie niskiej emisji dwutlenku węgla. Dla wielu gałęzi przemysłu stanowi on tanią alternatywę dla tradycyjnych paliw kopalnych. Polska, według danych Ministerstwa Energii, stopniowo zwiększa wykorzystanie metanu z kopalń, które wzrosło z 24% do 28% w ostatnich latach.

W planach jest osiągnięcie pełnego gospodarczego wykorzystania gazu do 2027 roku. Dzięki temu możliwe będzie nie tylko ograniczenie emisji, ale też zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego kraju i zmniejszenie uzależnienia od importu gazu ziemnego.

Nowe technologie i innowacyjne kierunki wykorzystania

Przemysł coraz chętniej inwestuje w projekty konwersji metanu. Projekt METH2GEN to przykład nowoczesnego podejścia do gospodarowania metanem. Zakłada on jego przekształcanie w wodór z wykorzystaniem technologii reformingu parowego (Steam Methane Reforming). CO2 powstający w tym procesie ma być wychwytywany i ponownie używany w przemyśle, np. w zapobieganiu pożarom w kopalniach.

Z kolei technologie spalania w pochodniach lub utleniania metanu w powietrzu wentylacyjnym pozwalają przekształcać ten gaz w mniej szkodliwy CO2, jednocześnie zmniejszając jego wpływ na ocieplenie klimatu. Choć te metody nie odzyskują energii, stanowią skuteczny sposób neutralizacji emisji.

Zagrożenia, o których nie można zapominać. Metan - niewidzialne niebezpieczeństwo dla klimatu

Z punktu widzenia emisji cieplarnianych, metan jest 21–25 razy bardziej szkodliwy dla atmosfery niż dwutlenek węgla. Szacuje się, że odpowiada za 20–30% globalnego wzrostu temperatur od początku rewolucji przemysłowej. Dlatego każda tona niewychwyconego metanu to poważne obciążenie dla klimatu i budżetu, zwłaszcza, że od 2027 roku przedsiębiorstwa górnicze będą obciążane dotkliwymi karami za jego emisję.

Ryzyko wybuchów i zagrożenie dla bezpieczeństwa pracy

W kopalniach metan stanowi również realne zagrożenie dla ludzi. Już przy stężeniu 5–15% tworzy mieszaninę wybuchową, dlatego konieczne jest bieżące monitorowanie poziomu gazu i zapewnienie skutecznych systemów wentylacyjnych. W tym obszarze postęp technologiczny ma strategiczne znaczenie. Nowoczesne systemy odmetanowania i automatyczne czujniki redukują ryzyko wybuchów i umożliwiają bezpieczne pozyskiwanie metanu do celów energetycznych.

Przyszłość metanu - surowiec, nie odpad

Paradoksalnie, gaz, który przez lata był uznawany wyłącznie za odpad i zagrożenie, dziś postrzegany jest jako pełnoprawne paliwo przyszłości. Z jego pomocą przemysł może realnie ograniczać emisje, obniżać koszty energii i przyspieszać zieloną transformację. Inwestycje w instalacje do spalania metanu i jego konwersję na wodór stają się strategicznym filarem nowoczesnej energetyki przemysłowej.

Wspólne wyzwanie i wspólna odpowiedzialność

Aby szanse metanu nie zostały zmarnowane, potrzebna jest współpraca przemysłu, nauki i administracji. Kluczowe są regulacje wspierające inwestycje w technologie odzysku, ułatwienia podatkowe oraz budowa świadomości, że gospodarcze wykorzystanie metanu to nie tylko zysk, ale też ochrona środowiska i ludzi.

Metan - zagrożenie, które może być atutem

Metan to gaz o dwóch twarzach. Z jednej strony jest groźny dla klimatu i bezpieczeństwa, z drugiej, to źródło czystej, taniej energii, które może stać się sprzymierzeńcem przemysłu w dążeniu do niskoemisyjności. Nowoczesne technologie, takie jak reforming metanu do wodoru czy kontrolowane spalanie metanu, pokazują, że z wyzwania można zrobić szansę. Odpowiedzialne gospodarowanie tym gazem to nie tylko obowiązek w świetle nowych regulacji, ale także realna droga do nowoczesnej, bezpiecznej i zrównoważonej gospodarki.