pixabay.com Licencja: https://pixabay.com/pl/service/license
Sprawy spadkowe potrafią budzić emocje, zwłaszcza gdy dotyczą bliskich relacji rodzinnych. Jednym z najczęstszych powodów konfliktów są kwestie związane z zachowkiem i decyzją o wydziedziczeniu. Choć oba pojęcia funkcjonują w ramach prawa spadkowego, ich znaczenie i skutki często są mylone. Poznaj najważniejsze różnice pomiędzy tymi zagadnieniami.
Wydziedziczenie i zachowek to dwa odrębne mechanizmy prawne, których istota opiera się na różnych założeniach. Zachowek to forma ochrony interesów najbliższych członków rodziny, która przysługuje im niezależnie od treści testamentu. W sytuacji, gdy spadkodawca pominie w testamencie swoje dzieci, małżonka lub rodziców, mogą oni dochodzić roszczenia o wypłatę zachowku od osób, które otrzymały spadek. Sprawdź: co to jest zachowek.
Z kolei wydziedziczenie to świadoma decyzja spadkodawcy o tym, by pozbawić określoną osobę prawa do zachowku. Musi ono jednak spełniać rygorystyczne przesłanki określone w przepisach i nie może być dokonane na podstawie emocji, chwilowego konfliktu czy subiektywnego przekonania. Musi wynikać z obiektywnie uzasadnionych okoliczności.
W polskim prawie nie wystarczy jedynie wyrazić w testamencie woli pozbawienia dziecka zachowku. Wydziedziczenie musi spełniać konkretne warunki wskazane w art. 1008 Kodeksu cywilnego. Zalicza się do nich m.in.:
Z praktyki wynika, że sądy analizują takie sprawy bardzo wnikliwie.
Wydziedziczenie dziecka i świadome pozbawienie go prawa do zachowku to temat delikatny, bo dotyczy często osób najbliższych emocjonalnie. Rodzic, który decyduje się na ten krok, musi mieć świadomość, że sąd może nie podzielić jego oceny sytuacji. Jeśli powody wydziedziczenia nie zostaną uznane za zasadne, dziecko będzie uprawnione do dochodzenia zachowku, mimo że nie zostało uwzględnione w testamencie.
Testament to dokument, który powinien w sposób jednoznaczny wyrażać wolę spadkodawcy. Jeśli planuje się wydziedziczenie, należy w nim wskazać osobę wydziedziczoną oraz precyzyjnie uzasadnić tę decyzję. Brak uzasadnienia lub oparcie go na przesłankach, które nie są przewidziane przez prawo, może skutkować uznaniem decyzji za nieważną.
Szczególnie istotne staje się to w przypadku dzieci. Choć spadkodawca może mieć uzasadnione powody, by ograniczyć ich udział w majątku, to kwestia wydziedziczenia i zachowku dla dziecka wymaga wyjątkowo ostrożnego podejścia. Sąd bierze pod uwagę nie tylko same okoliczności, ale i długość trwania konfliktu, charakter relacji rodzinnych czy ewentualne próby pojednania.
Rozróżnienie takich pojęć jak wydziedziczenie a zachowek ma istotne znaczenie przy planowaniu sukcesji majątku. Decyzja o pominięciu dziecka w testamencie lub o jego wydziedziczeniu wymaga dokładnego przemyślenia, ale i zgodności z obowiązującymi przepisami. Błędy formalne lub niewłaściwe uzasadnienie mogą unieważnić testament.
Z tego względu warto skonsultować swoją sytuację z profesjonalistą. Adwokat z Gdańska wspiera w rozwiązywaniu skomplikowanych spraw spadkowych, pomagając w ocenie, czy dane wydziedziczenie może zostać uznane przez sąd za skuteczne.
