Popularni influencerzy na kelowniku.... Te treści dla dzieci budzą kontrowersje

UOKiK wszczął postępowania wyjaśniające dotyczące dwóch popularnych influencerów. Urząd sprawdza, czy w ich przekazach nie pojawiła się agresywna reklama skierowana do dzieci.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wziął pod lupę reklamy kierowane do najmłodszych odbiorców. Jak poinformował prezes Tomasz Chróstny, trwają postępowania wyjaśniające, które dotyczą działalności dwóch popularnych twórców internetowych: Wojana i Paliona. To influenerzy śledzeni głównie przez dzieci w wieku wczesnoszkolnym,  przede wszystkim na YouTube i Instagramie, gdzie publikują treści związane z grami komputerowymi i rozrywką.

UOKiK zaznacza, że nie chodzi dziś o zarzuty wobec konkretnych osób, lecz o sprawdzenie, czy w ich przekazach nie pojawiły się elementy agresywnej reklamy. To początkowy etap działań, którego celem jest analiza rynku i sposobu docierania do dzieci poprzez media społecznościowe.

– Prezes UOKiK stale monitoruje media społecznościowe pod kątem nieoznaczania w sposób jednoznaczny treści reklamowych. Przygląda się również innemu obszarowi – agresywnej reklamie skierowanej do dzieci – podkreśla urząd.

Według UOKiK problemem mogą być fragmenty materiałów, w których influencerzy wprost zachęcają młodych widzów do kupowania produktów. W komunikacie przywołano m.in. sytuacje, w których twórcy mieli zwracać się do dzieci w formie bezpośredniego wezwania.

Pojawiały się zwroty takie jak „wbijajcie do Żabek, póki te Wojanki jeszcze są”, „warto zrobić cały zapas” czy „kupcie sobie boxy szkolne od Paliona”. W materiałach miały też padać sugestie związane z rzekomą wyjątkowością lub ograniczoną dostępnością produktów, co – zdaniem urzędu – może wywoływać presję i poczucie pośpiechu u młodych odbiorców.

Według UOKiK takie działania mogą spełniać kryteria agresywnej praktyki rynkowej, zwłaszcza jeśli występuje element bezpośredniego wpływania na decyzję dziecka o zakupie.

Reklamowanie produktów przeznaczonych dla dzieci jest w Polsce dopuszczalne, ale przepisy jednoznacznie zabraniają jednego elementu: wprost sformułowanego wezwania do zakupu. Problem zaczyna się więc tam, gdzie reklama nie tylko informuje, ale również naciska.

Prezes UOKiK jasno to definiuje:

– Zabronione jest bezpośrednie nawoływanie dzieci do kupowania lub zachęcanie ich, żeby namawiały do tego dorosłych. Młodzi konsumenci nie mają jeszcze w pełni rozwiniętej umiejętności krytycznej oceny treści marketingowych. Często nie potrafią odróżnić reklamy od zwykłej publikacji – mówi Tomasz Chróstny.

Urząd podkreśla, że do naruszenia dochodzi tylko wtedy, gdy łącznie występują trzy elementy:

• odbiorcą jest dziecko,
• przekaz nakierowuje je na zakup,
• i robi to w sposób bezpośredni.

Jeśli reklama jedynie prezentuje produkt, pokazuje jego cechy lub poleca go – nie łamie prawa.

Jeśli postępowanie wyjaśniające przerodzi się w postępowanie właściwe, a następnie urząd uzna, że doszło do naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, influencerom grozi kara sięgająca nawet do 10 procent obrotów.

Na razie jednak UOKiK podkreśla, że to dopiero etap analizy i zbierania materiału.

Urząd przypomina, że każdy może zgłosić materiały, które mogą naruszać zasady dotyczące reklamy skierowanej do dzieci. Wystarczy odesłać link, zrzuty ekranu lub nagrania na adres: [email protected]