To był historyczny moment. Po 150 latach milczenia po raz pierwszy w bazylice na Świętej Górze zabrzmiały organy, których odrestaurowanie kosztowało prawie milion złotych. Odnowiony instrument poświęcił w sobotę wieczorem metropolita poznański abp Stanisław Gądecki. Po mszy zgromadzeni wysłuchali inauguracyjnego koncertu w wykonaniu najsłynniejszego w kraju organmistrza prof. Juliana Gembalskiego.

Choć odbudowa instrumentu była trudnym i kosztownym przedsięwzięciem, na efekty było warto czekać. Wielka inauguracja miała miejsce podczas XII Festiwalu Musica Sacromontana w sobotę 21 października. Odnowione organy poświęcił abp Stanisław Gądecki, metropolita poznański. - Poświęcenie organów to jakby sakramentalny znak, o ile bowiem święcenie nowych organów przypomina w pewnym sensie ich chrzest, o tyle poświęcenie odnowionych organów przypomina sakrament pokuty i pojednania - mówił podczas homilii abp Gądecki.

Metropolita poznański podkreślał, jak ważne jest kontynuowanie tradycji muzyki organowej w parafiach, którą coraz częściej zastępują muzyczne produkty popkultury, szczególnie podczas mszy dla dzieci i młodzieży. - Parafrazując słowa św. Franciszka z Asyżu "miłość nie jest kochana", w niektórych parafiach można powiedzieć, że muzyka kościelna nie jest kochana. Bo gdyby była kochana, wyglądałaby zupełnie inaczej. Na muzykę kościelną najczęściej brakuje pieniędzy, czasu i sił. Muzyka rozbrzmiewa, przemija, dlatego chętniej funduje się obrazy, stawia figury, a niżeli dba się o nuty dla chóru, o remont organów, o przyzwoite warunki dla śpiewaków, o wykształcenie dla psalmistów. Ciągle jeszcze tkwimy w przekonaniu, że muzyka to przyjemność, którą należy uprawiać jak najmniejszym kosztem - mówił abp Stanisław Gądecki. - Źle się dzieje, kiedy muzyczne produkty popkultury masowej stają się integralną częścią liturgii. Produkty te należą do muzyki rozrywkowej, a nie muzyki, która pozwala wiernym dotknąć tajemnicy stwórcy. Kiedy zaczyna się bagatelizować normy rządzące muzyką kościelną dokonuje się nieuchronienie infantylizacja liturgii, która staje się okazją do podśpiewywania piosenek ku uciesze mniej wyrobionych muzycznie wiernych - mówił metropolita poznański podczas homilii. Dziękował też ojcom filipinom, że ci podjęli się rekonstrukcji zabytkowych organów.

Organy w bazylice świętogórskiej stworzył w połowie XVIII w. Bernard Zintner z Głogowa. Zniszczony w XX wieku instrument został zastąpiony elektronicznym. Przez lata ojcowie filipini starali się o remont, który był możliwy dzięki pozyskaniu funduszy unijnych w ramach projektu "Przywrócenie i popularyzacja XVII-wiecznej muzycznej tradycji filipińskiej na Świętej Górze poprzez digitalizację świętogórskiego archiwum muzycznego, rekonstrukcję organów, renowację ołtarzy, przebudowę i remont amfiteatru wraz z zagospodarowaniem otoczenia". Wartość całego przedsięwzięcia przekroczyła 4,38 mln zł. Wartość unijnego dofinansowania to ponad 3,72 mln zł. Odrestaurowanie organów kosztowało 930 tys. złotych.

Rekonstrukcja instrumentu została przeprowadzona pod kierunkiem jednego z najwybitniejszych ekspertów w dziedzinie organomistrzostwa prof. Juliana Gembalskiego z Akademii Muzycznej w Katowicach. Przez ostatni rok prace wykonywała firma z wielkopolskich Wronek. Rekonstrukcja była bardzo trudnym przedsięwzięciem, ale opłacała się. Organy będą służyły teraz celom liturgicznym, ale też do koncertów i nagrań płytowych.

Po mszy świętej i poświęceniu instrumentu przez abp. Stanisława Gądeckiego odbył się godzinny koncert organowy w wykonaniu prof. Juliana Gembalskiego, który podkreślał, że świętogórskie organy to jeden z wybitniejszych instrumentów barokowych w Polsce. - Będąc w Gostyniu po raz pierwszy na Festiwalu Musica Sacromontana, nie przypuszczałem, że doczekamy tak wspaniałej uroczystości - oddania organów, które milczały od długiego czasu - mówił prof. Gembalski, podkreślając jak wspaniałym miejscem jest bazylika świętogórska. - Gostyń jest dzisiaj postrzegany jako jedna ze stolic muzyki, ale też depozytariusz wielkiej muzyki kościoła. To, co tutaj się działo, to jest chluba kościoła polskiego - podsumował prof. Gembalski, który jako pierwszy po 150 latach zagrał na odnowionym instrumencie. Organmistrz wykonał kilka utworów literatury organowej oraz specjalne skomponowane na tę okoliczność dzieło.